دانلود تحقیق در موردزن و حقوق اجتماعی و دینی زن

نام فایل : زن و حقوق اجتماعی و دینی زن

فرمت : .ppt

تعداد صفحه/اسلاید : 76

حجم : 5 مگابایت

مقدمه
نگرش اسلام به شخصیت زن یا مرد را هرگز نمی توان تنها با مراجعه به قوانین مربوط به آنها درمواردی نظیر ارث، دیه، مهریه، نفقه، شهادت، قضاوت، ولایت، حضنت و حق طلاق دریفت و بر مبنای آن قضاوت نمود. منشا بسیاری از بدفهمی ها و برداشت های ناصواب در این زمینه ناشی از مقایسه سطحی حیان این گونه از قوانین در نظامهای حقوقی می باشد؛ بدون آنكه به مبانی حقوق اسلامی و حقوق سكولاریستی توجه كافی صورت گیرد. بدون شك بنیادهای اندیشه سكولاریسم را كه متكی بر اومانیسم و انسان محوری شكل گرفته و با تعرف خاص از انسان و جهان پیوند خورده و بر سرتاسر فرهنگ، اقتصاد، سیاست، حقوق و ادبیات گروه بی شماری از انسانها سایه افكنده است، باید با بنیادها و اصول اندیشه اسلامی نسبت به انسان و جهان مقایسه نمود. تنها در این صورت است كه انسان شناسی اسلامی و انسان شناسی مادی از یكدیگر بازشناخته می شوند. جایگاه و بهای انسان در هر كی از دو نگرش معلوم می گردد و هدفمندی آفرینش و جهان و اینكه آیا دفتر هستی ابتدا و انتهایی دارد، در هر دو دیدگاه روشن می شود و مهم تر از همه پذیرش یا رد رابطه میان عالم تشریع(حقوق) و عالم تكوین از یكدیگر تمیز داده می شود و عدالت كه یكی از مهمترین مبانی حقوق است جایگاه خویش را باز می یابد و از همین جاست كه مسیر نظامهای حقوقی از هم جدا می گردد و آثار و لوازم آن در قوانین و مقرارت بروز و ظهور می یابد.
2- نظام ارزشی زن
مجموعه گزاره هایی كه به جنبه های ارزشی شخصیت زن پرداخته و جایگاه هر رفتار، واكنش یا روحیه زن را تعیین می كند. این گزاره ها عمدتاً از « خوب» یا « بد» بودن و یا از « زیبایی» یا « زشتی» یك عمل، اندیشه یا انگیزه سخن می گویند. هر چند نظام ارزشی در تعریف كنونی از حوزه اخلاق در تعریف سنتی آن، بسی فراتر می رود، گاه به تسامح آن را « نظام اخلاقی» نیزمی نامیم. البته در جای خویش می توان استدلال كرد كه اخلاق- در تمایز با فقه و حقوق – دقیقاً همین جایگاهی را دارد كه در این جا به آن نظام ارزشی اطلاق شده است.


3- نظام حقوقی زن:
مجموعه گزاره هایی كند. می توان آن را « نكه یا تكلیفی را بر عهده زن می گذارد و یا تكلیفی را بر عهده دیگران به سود زن قرار می دهد. این گزاره ها از سنخ « باید» و « نباید» است و چون موضع گیری مشخصی را در ارتباط با زن ایجاب می ظام فقهی» نیز نام نهاد.
با تامل و تحقیق بیشتر در هر یك از سه نظام یاد شده می توان نشان داد كه هر یك از سه نظام یاد شده در درون خود سه نظام كوچك تر را نیز در بر می گیرد. این سه خرده نظام، گویای سه بعد شخصیتی زن است: بعد فردی، خانوادگی و اجتماعی به این ترتیب، ما به سه خرده نظام شخصیتی( نظام شخصیت فردی، نظام شخصیت خانوادگی و نظام شخصیت اجتماعی ) مواجه خواهیم بود.




مفهوم نمودار فوق این خواهد بود كه اسلام درباره شخصیت فردی ، خانوادگی و اجتماعی زن، هم توصیف های گوناگون ارائه كرده است و هم در مورد خصایص و رفتارهای زن ارزش گذاری كرده و هم در مورد موضع گیری های زن نسبت به دیگران نسبت به زن تكالیف و حقوقی مقرر داشته است. اینها مجموعه گزاره هایی است كه باید از متون و منابع دینی به دقت استخراج و تبیین گردد. اسلام برای هر یك از ابعاد فردی، خانوادگی و اجتماعی زنان نیز محورهای جزئی تری را مطرح ساخته است. در بعد فردی بر سه جنبه حیات انسانی كه عبارت است از بعد روانی یا انگیزشی، بعد ذهنی یا بینشی و بعد رفتاری یا كنشی تاكید می ورزد.
زن دارای مجموعه ای از ویژگی ها و فعالیت های ذهنی و شناختاری است كه نحوه شناخت او را از خود و محیط پیرامون شكل می دهد. نظام شخصیت روانی، ذهنی و رفتاری – هر یك ، جنبه ای از حیات انسانی زن است.
در بعد خانوادگی، زن دارای نقش ها و كاركردهای گوناگون است. یك خانواده كامل از سه ركن پدر، مادر و فرزند تشكیل یافته است. بنابراین زن در خانواده می تواند دارای یكی از سه نقش زیر باشد: همسر، مادر و دختر.
در بعد اجتماعی نیز زن نقشهای گوناگونی ایفا می كند. بر خلاف نگرش های یكسونگر، اسلام با به رسمیت شناختن حقوق و ارزش های فراخانوادگی زن، بر نقش آفرینی زن در عرصه های اجتماعی مهر تایید نهاده است. در نظام شخصیت اجتماعی زن می توان به سه خرده نظام شخصیت فرهنگی، اقتصادی و سیاسی زن اشاره كرد.

آنچه معمولاً درباره حقوق زنان گفته شده است، بیشتر حقق ظاهری و رفتاری آنان را شامل می شود و جنبه های شناختی و ذهنی و جنبه های روانی و عاطفی به فراموشی سپرده شده است؛ حال آنكه اسلام بر این دو جنبه اخیر تاكید ویژه داشته است.
با این نگاه می توان ادعا كرد كه سخن گفتن از دیدگاه اسلام نسبت به شخصیت زن اگر بدون توجه به همه جنبه های فوق باشد، ایده ای ناقص و بدور از واقع است. كسانی كه دیدگاه اسلام نسبت به زنان را تبعیض آمیز یا مرد سالارانه پنداشته اند، دقیقاً دچار همین خطای علمی شده اند كه در كنار احكام حقوقی به جنبه های توصیفی و ارزشی زن در اسلام بی توجه مانده اند و حتی در حوزه حقوق نیز تنها به گوشه ای از احكام جزایی یا مالی چشم دوخته اند و مجموعه حقوق اسلامی زنان را در كی نظام هماهنگ مورد توجه قرار نداده اند.
ب) اصول و قواعد شخصیت زن در اسلام
1. برابری زن و مرد در شئون انسانی
قران وقتی از خلقت انسان در نیكوترین شكل آن سخن می گوید هیچ تفاوتی میان زن و مرد نمی گذارد و اعلام می دارد كه خداوند برای شما از جنس خودتان همسرانی قرار داد. زنان و مردان را مكمل یكدیگر می داند و موازنه را ، حتی در ارائه الگوهای انسانی و قهرمان های داستان قران برقرار می سازد و در كنار پیامبران بزرگی همچون نوح، ابراهیم و موسی، از همسر فرعون و مادر عیسی به عنوان الگوهای زنان و مردان با ایمان یاد می كند و مقام مادر حضرت موسی را كه مورد عنایت خاص خداوند است ارج می نهد. كمال جویی و ارتقای معنوی و همدوشی زنان و مردان را در كسب ارزشهای الهی به زیبایی تمام این گونه بیان می دارد:
قرآن با نفی امتیاز جنسیت، بهره مندی از زندگی پاكیزه و پاداش اخروی شایسته را تنها در پرتو ایمان و عمل صالح، عملی می داند و منازل پاكیزه در بهشت جاودان و خشنودی خداوند را به مردان و زنان با ایمان وعده می دهد.
2- ارزش گذاری بر پایه ملاكهای حقیقی و قرب ربوبی
این ملاكها را كه جنسیت در آنها كمترین نقشی را ایفا نمی كند می توان به صورت زیر فهرست نمود:
یك . دانش و آگاهی: خداوند [ رتبه] كسانی از شما را كه گرویده و كسانی را كه دانشمندند [ بر حسب] درجات بلند گرداند.
دو. تقوا و خدا پروایی: ما شما را از مرد و زنی آفریدیم و شما را ملت ملت و قبیله قبیله گردانیدیم، تا یكدیگر را بازنشاسید. در حقیقت ارجمندترین شما نزد خدا، پرهیزكارترینشماست.

سه.سبقت در ایمان الهی: و سبقت گیرندگان مقدم اند. آنان همان مقربان[ خدایند].
....